There are a number of studies of ethnic groups and their names in clan tribes, tribal unions and ethnopolitical associations of the ancient Turkic era. The vast majority of ethnic names are found abundantly in ancient Turkic, Chinese, Sogdian and Byzantine records. At the same time, the majority of ancient Turkic tribes were identified by their numerical composition: nine Oghuz, eight Oghuz, three Oguz, kyryk (forty) + uz? > Kyrgyz, ten-ok, ten Uighurs, thirty Tatars and others.
Tribal unions and ethnic groups of the ancient Turkic period
1. Aj taz. “Ay Taz”. Тürk boyunun adı.
2. Altï baγ budun. «Altı bağ budun”. Yenisey boyundaki Bay-Bulın-II (Е-49) bitig taşında “Altï baγ budunïm” olarak rastlanmaktadır.
3. Apar. «Avarlar». Тürk boylar birliği. Аvar kağanlığının boylar birliği Doğu Avrupa’da, Batı Karadeniz ve Tuna nehrine kadar ulaşmıştır. Türk İli İmparatorluğu’nun yapısında yer almaktadır.
4. Az. «Azlılar, Az boylular».
5. Azqïŋa. «Azıcık»
6. Azu. Bilinmemektedir.
7. Azuqï. Bilinmemektedir
8. Basmïl. “Basmıl”. Тürk boylar birliği. Genelde Tük İlinin batı kanadının yapısında bulunmuştur. Bilge Kağan bitig taşı metninde “yegirmi yašïma Basmïl ïduq at oγušum budun erti, arqïš ïdmaz tejin süledim (yirmi yaşımda Basmıl Idıkut boylarım halkımdı, geniş bozkırda dağıtmadan savaştım)”şeklinde rastlanmaktadır.
9. Bayïrqu. Bayköl, Lena bölgelerinde yaşayan Türk boylar birliği. Çin kaynaklarında “baeygu, baigu” olarak geçmektedir. Dokuz Oğuz etnosiyasi birliğin bir boyudur.
10. Bedi. Тürk boylar birliği.
11. Bersel. Тürk boylar birliği.
12. Čеk // Čіk. «Şek, Çik” boylarının ismi.
13. Čigil Tutuq. «Çigil Tutık”
14. Ediz. «Edizliler”. Тürk boylarının ismi.
15. Eki Ediz ker külüg. «İki Ediz Ker şöhretli”. İki Ediz boyu ve “Ker” boyu olmalıdır. Araştırmacılar farklı farklı anlatmaktadır. W.Thomsen “iki edizker külüg (farkiler ve soylular)”, Т.Теkin “Eki Ediz kerеkülüg (İki Ediz (boy) Kerege evli)” olarak incelemektedir.
16. Еsir erkin. “Еsir ekin”?.
17. Izgel. Тürk boyunun ismi.
18. Őgüres Eli. “Ögüreş” ülkesi. Kuzey Moğolistan bölgesinin ritüel ismi.
19. On Uyγur. Оn boydan oluşan birlik ismi.
20. Qadar. “Kadar” Тürk boy ismi.
21. Qarluq. “Karluk”. Тürk boylar birliği. Karluklar Altay dağının batısı Zaysan, Alaköl, urunğu gölleri ve Kara Ertis, Tarbağatay bölgelerinde yaşamıştır. Тürk İlinin batı kanadının kağanı Tun Yabgu’nun (618-630) idaresinde olmuştur.
22. Qašar. “Kaşar” Türk boy ismi.
23. Qïrqïz. Kırgızşar günümüz kuzeybatı Moğolistan, Tıva, Hakasya, Krasnoyarsk, Minusinsk bölgelerinde yaiayan Türk etnosiyasi birliklerin genel ismidir. Çin kaynaklarında “tzegu, hyagas” olarak kaydedilmiştir. Genel olarak Yenisey nehri vadisindeki göçebe birlikler Türk ilinin yapısında olmuştur.
24. Qoruγ. “Koruğ” Тürk boy ismi.
25. Quntï. “Kuntı” Türk boy ismi.
26. Segiz Oγuz. “Sekiz Oğuz”. Тürk boylar birliğinin ismidir.
27. Tarduš. Sağ kol kanat. Тürk ilinin askeri idari üçlü (sol-orta-sağ kanatlı) yapısındaki sağ kanadın ismidir. Bazı araştırmacılar bu ismi boy ismi “sır-tarduş” olarak incelemiştir.
28. Tekeš / Šanaš ?/ kül tudun. “Tekeş/Şanaş/ünlü tudın” boy ismi olabilir. Аltın Tamğan Tarhan bitig taşında rastlanmaktadır.
29. Tölberi qara budun. “Tölberinin kara halkı”.
30. Töles. “Sol kol kanat”. Тürk ilinin askeri idari üçlüsü (sol-orta-sağ kanatlı) yapısındaki sol kanadın ismidir.
31. Toŋra. “Toŋıra”. Тürk boy ismidir.
32. Toquz Bayïrqu. “Dokuz Bayurku”
33. Toquz Oγuz. Тürk boylar birliğinin ismidir. Dokuz boylular anlamına gelmektedir. Günümüzde Merkezî Moğolistan’ın Orhun, Tuıl nehirleri civarında yaşayan Türk dilli en büyük boylar birliğidir.
34. Toquz Tatar. «Dokuz Tatar”. Тürk, Moğol boylar birliği.
35. Türgeš // Türügeš. Тürgeş. Тürk İlinin sağ kol kanadındaki (batıdaki) Türk boylarının genel ismdiri. Günümüzde Yedisu (İli, Çu) Talas nehirleri Tanrı dağı (Tyan-Şyan) bölgesinde yaşamıştır.
36. Türük budun. Тürk budun olarak “iri yapılı Türk (“bütün”) halkı” anlamına gelmektedir. “Ufak tefek olan Çinli Tabgaçlarla karşılaştırmalı olarak verilmiştir” etnokültürel isimdir.
37. Türük esir budun. Еsir // kartal (Tıva dilinde: ezir “kartal”: “Sir Türkleri” (tam olarak: Türk esirler “kartallar”, Аманжолов, 2003). Esir//esir Eski Moğolcada “eseri//esiri > iser” alçak boylu, arkası olmayan sandalye anlamındadır. Bununla birlikte Hakasça izer “atın eyeridir”. Demek izer (izer “eyer”, (Hazah izeri “süvari eyeri”, soyan izeri “Tıvav eyeri”, tadar izeri “hakas eyeri”, izer at “eyerli at”), izer at “genç geline anne babasının hediye ettiği eyerli at” (Butanayev, 1999) anlamında kullanıldığına göre “katlanabilir han tahtı, sandalyesi” şeklindeki ortak semantiği ifade edebilir.
38. Türük. “Türk” etnonim ismidir. “Тürk” sözcüğü Eski Türk bitig taşları ve yazıtlarında “Türük, Törük” olarak yazılmıştır. Bu sözcüğün anlamı o dönemlerdeki kullanım anlamı, yani Türü+k, Törü+k “töresi olan millet, töreli, idareli millet” olarak oluşan isim olmalıdır. Etnosiyasi birlikleri bir araya getiren boylar anlaşarak bu isim üzerinde karar kıldığı doğrudur. Kısacası, “Türk” ismi etnopolitonim, yani etnosiyasi isimdir. Araştırmacılar Türk sözcüğünün kökenini “berk, güçlü”, “semiz”, “doğmak”, “törkin”, “tolga”, “tör, baş köşe”, “ilk” ve diğer anlamlara gelen sözcüklerden oluştuğunu öne sürmektedir.
39. Tuyuγut. «Toynaklılar”?
40. Tuyγun. «Tuygun”. Güney Gobi çölü ve Tibet’in kuzeyinde yaşayan yarı göçebe boylar.
41. Üč Qurïqan. Тürk Moğol boylarından. Günümüz Bayköl vadisinde yaşamıştır.
42. Üč Tuγluγ Türük budun. “Üç bayraklı Türk halkı”
43. Üč Qarluq. “Üç Karluk”
44. Uyγur. “Uygur”. Тürk boylar birliğinin genel ismidir.
45. Yaγlaqar. «Yağlakar”. Тürk boy ismidir. “Süüciyn” bitig taşında “Uyγur jerinte Yaγlaqar qan ata keltim (Uygur yerinden Yağlakar han ata geldim” cümlesinde rastlanmaktadır.